Wat doen we als ons dagelijks leven plotseling omslaat? Wat als de dingen waar wetenschappers ons al jaren voor waarschuwen opeens realiteit worden? Door het coronavirus worden we gedwongen ons radicaal anders te gedragen en we zien wat voor invloed dat heeft op de steden. Het massatoerisme in heel de wereld neemt af. De lucht wordt zuiverder, de natuur komt terug in de stad: Er zwemmen dolfijnen door de kanalen van Venetië! Schrijfster en filosofe Leonieke Baerwaldt (35): “Het is niet alleen maar slecht wat er gebeurd. We zien nu ook opeens dat het effect heeft als we gezamenlijk ons gedrag aanpassen, maar wat gaan we daar uiteindelijk mee doen? En welke rol speelt data daarbij? Data is immers ons collectieve geheugen. Hoe nemen we dat mee wanneer deze vreemde apocalyptische sfeer uit ons leven verdwijnt en we de draad weer oppakken?
Leonieke Baerwaldt is een van de zes literaire talenten die 48 uur in het Makershuis op het Berlijnplein verbleef. Leonieke won in 2018 de Grote Lowlands Schrijfwedstrijd. Korte verhalen van haar werden o.a. gepubliceerd in NRC, Kluger-Hans en De Revisor. Ze werkt nu aan haar debuutroman bij uitgeverij Querido.
In een reeks interviews vragen wij de schrijvers van seizoen 2 van de fictiepodcast Ansicht van RAUM hoe zij de (fictieve) stad van de toekomst anno 2050 zien. Dit keer is het de beurt aan Leonieke Baerwaldt.
Leonieke: “Ik heb eerlijk gezegd geen idee hoe de wereld er over dertig jaar uit gaat zien. Wat ik vooral interessant vind is om te zien hoe snel verandering kan plaatsvinden. Wat doen we als ons dagelijks leven plotseling omslaat? En na een crisis, als alles weer een beetje op orde is, vergeten we dan wat er gebeurd is en zetten we ons bestaan voort zoals we het gewend waren, of trekken we lessen uit het gebeurde?”
“Mijn aflevering voor podcast Ansicht gaat over dat er een tipping point is geweest en dat een groot gedeelte van Nederland is overstroomd. Maar er is een nieuwe super ecologisch verantwoorde megastad gebouwd tegen de grens van Duitsland en we hebben het leven daar gewoon weer opgepakt. Al zijn er wel strenge maatregelen die iedereen moet hanteren ten dienste van het klimaat. In mijn verhaal laat ik de ruwe data aan het woord. Ze zijn boos op de mensen omdat zij de data altijd op hun eigen manier proberen te lezen en te gebruiken om de toekomst te voorspellen en te manipuleren. Mensen proberen orde te scheppen en de data te structureren, maar daardoor worden velen van hen niet goed bekeken. Het is heel menselijk om dit te doen, maar het doet afbreuk aan de werkelijkheid en het bestaansrecht van de data zelf. Ze laten zien hoe makkelijk wij wegkijken en laten de oude ondergelopen stad aan het woord.”
Op de vraag waarom Leonieke voor dit onderwerp gekozen heeft, antwoordt zij: “Het was denk ik de meerstemmigheid van de data die ik aantrekkelijk vond voor dit verhaal. Data is zoveel meer dan de vorm waarin het aan ons gepresenteerd wordt. Data zijn niet alleen woorden, maar ook o.a. beeld en geluid. Voor de podcast vond ik dit een interessant gegeven. Er is een interessante analogie te maken tussen het water dat stijgt en de datatoename. Je vraagt je af wat ons het eerst gaat overweldigen.”
Leonieke vertelt verder: “Data is ons collectieve geheugen. Probeer op die manier naar data te kijken. Soms kan er een herinnering boven komen drijven waarvan je niet wist dat je hem had. Kijk daarom ook naar de dingen die je niet toeschreeuwen vanaf je digitale scherm.”
Haar verblijf op het Berlijnplein vond Leonieke bijzonder: “Ik vond het heel fijn om daar de ruimte en de tijd te krijgen om aan mijn verhaal te werken. Het was bijzonder om te mogen logeren in een houten torenkamertje. Het stormde dat weekend en ik voelde me heerlijk veilig en beschut en behoorlijk alleen, maar dat werkt goed kan ik je zeggen, voor mij althans. Af en toe een kopje koffie en een aardige glimlach van de mensen van Venster, dat was wel heel fijn!”
Volgens Leonieke gaf de omgeving haar genoeg inspiratie voor de verbeelding van een nieuwe megastad in haar verhaal: “Als je vanaf Berlijnplein zo om je heen kijkt, zie je een stadsdeel dat volop in ontwikkeling is en waar er enorm veel wordt gebouwd. Het versterkte mijn gedachten dat het zomaar zou kunnen en dat we door kunnen leven in tijden van een crisis. Dat we vanuit het niets iets kunnen opbouwen. Mensen kunnen heel veel doen binnen een hele korte tijd. Leidsche Rijn is daar een goed voorbeeld van.”
Geschreven door Joyce Pherai | ContentToday